6. İlan yoluyla ödül sözü verme
6. İlan yoluyla ödül sözü verme
Madde 9 - Bir sonucun gerçekleşmesi karşılığında ödül vereceğini ilan yoluyla duyuran kimse, sözünü yerine getirmekle yükümlüdür.
Ödül sözü veren, sonucun gerçekleşmesinden önce sözünden cayarsa veya sonucun gerçekleşmesini engellerse, dürüstlük kurallarına uygun olarak yapılan giderleri ödemekle yükümlüdür. Ancak, bir ya da birden çok kişiye ödenecek giderlerin toplamı, ödülün değerini aşamaz.
Ödül sözü veren, giderlerinin ödenmesini isteyenlerin beklenen sonucu gerçekleştiremeyeceklerini ispat ederse, giderleri ödeme yükümlülüğünden kurtulur.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
5 - İlân suretiyle vuku bulan vaatler
Madde 8 - Bir iş veya bir şey mukabilinde ilân suretiyle bir bedel vaadeden kimse, vaadine tevfikan o bedeli vermeğe mecburdur.
O iş veya o şey husule gelmeksizin o kimse vaadinden nükûl ederse vaadettiği bedeli tecavüz etmemek üzere diğerinin hüsnüniyetle yaptığı masrafı ödemeğe mecburdur. Fakat umulan muvaffakiyetin elde edilemiyeceğini vaadi yapan kimse ispat ettiği surette, bu mecburiyete mahal kalmaz.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 9 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 8 inci maddesini karşılamaktadır.
Tasarının üç fıkradan oluşan 9 uncu maddesinde, ilân yoluyla ödül sözü verenin yükümlülüğü ve tazminat sorumluluğu düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 8 inci maddesinin kenar başlığında kullanılan “5. İlân suretiyle vuku bulan vaatler” şeklindeki ibare, tasarıda “5. İlân yoluyla ödül sözü verme”; metninde kullanılan “bedel” sözcüğü ise, “ödül” şeklinde değiştirilmiştir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının ilk cümlesinde, ödül sözü verenin, sadece sonucun gerçekleşmesinden önceki cayması göz önünde tutulduğu hâlde, Tasarının 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasının ilk cümlesinde, ödül sözü verenin, cayması yanında, sonucun gerçekleşmesini engellemesi durumunda da, bundan doğan zararları dürüstlük kuralları çerçevesinde kalınarak yapılan giderlerle sınırlı olmak üzere karşılamakla yükümlü olduğu kabul edilmiştir. Ayrıca, Tasarının 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında, ödül sözüne güvendiği için bazı giderler yapması sebebiyle zarar gören bir ya da birden çok kişinin isteyebileceği toplam tazminatın, söz verilen ödülün değerini aşamayacağı belirtilmiştir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesinde kullanılan “Fakat umulan muvaffakiyetin elde edilemeyeceğini vaadi yapan kimse ispat ettiği surette, bu mecburiyete mahal kalmaz.” şeklindeki hüküm, Tasarının 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, şöylece ifade edilmiştir: “Ödül sözü veren, giderlerinin ödenmesini isteyenlerin beklenen sonucu gerçekleştiremeyeceklerini ispat ederse, giderleri ödeme yükümlülüğünden kurtulur.” Bu hükümle, ödül sözüne güvenerek bazı giderler yaptıklarını ileri sürenlerin, ödül sözü veren tarafından, beklenen sonucu gerçekleştiremeyeceklerinin ispat edilmesi durumunda, Tasarının 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasından yararlanmaları önlenmek istenmiştir.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
5. Preisausschreiben und Auslobung
Art. 8
1 Wer durch Preisausschreiben oder Auslobung für eine Leistung eine Belohnung aussetzt, hat diese seiner Auskündung gemäss zu entrichten.
2 Tritt er zurück, bevor die Leistung erfolgt ist, so hat er denjenigen, die auf Grund der Auskündung in guten Treuen Aufwendungen gemacht haben, hierfür bis höchstens zum Betrag der ausgesetzten Belohnung Ersatz zu leisten, sofern er nicht beweist, dass ihnen die Leistung doch nicht gelungen wäre.
2-) CO:
5. Promesses publiques
Art. 8
1 Celui qui promet publiquement un prix en échange d’une prestation est tenu de le payer conformément à sa promesse.
2 S’il retire sa promesse avant qu’une prestation lui soit parvenue, il est tenu de rembourser, au plus jusqu’à concurrence de ce qu’il avait promis, les impenses faites de bonne foi; à moins cependant qu’il ne prouve que le succès espéré n’aurait pas été obtenu.
IV-) Yargı Kararları:
1-) Y. 18. HD, T: 10.06.2014, E: 2014/4639, K: 2014/10201:
“… Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davacının fotoğraf sanatçısı olduğu, davalı federasyonun onayı ile Başkent Üniversitesi tarafından düzenlenen "1. Prof. Dr. M. Haberal Fotoğraf Yarışması"na davacının da katıldığı ve 1. olduğu, yarışma sonuçlarının açıklanmasından sonra davalı federasyon tarafından davacının yarışmada kural ihlalinde bulunduğu gerekçesiyle "1 yıl süreyle federasyon onaylı yarışmalara katılmasının engellenmesine" karar verildiğine dair 8.7.2013 tarihli yazının davacıya bildirildiği, bunun üzerine davacı tarafından davalı federasyona yapılan itirazlara cevap verilmediği gibi durumun da düzeltilmediği, davacının "1 yıl süreyle federasyon onaylı yarışmalara katılmasının engellenmesine" dair davalı federasyon kararının iptali ile yok hükmünde olduğunun tespiti istemiyle dava açtığı, mahkemece dernek içi denetim yolları tüketilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, davacının davalı federasyonun üyesi olmadığı, fotoğraf yarışmasına ait şartnamede yaptırımların bulunduğu ve kural ihlali yapanların bir yıl süreyle federasyon onaylı yarışmalara katılmalarının kısıtlanacağına dair yaptırımın yer aldığı anlaşılmaktadır.
…
Yukarıda gösterilen yasal düzenlemeler ve dosyada mevcut bilgi ve belgeler karşısında davanın esasen 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 9. maddesinde (818 s. BK. 8.m.) yer alan "ilan yoluyla ödül sözü verme" ye dayandığı, davacı ile davalı arasındaki muarazanın giderilmesi istemine dair olduğu, dernekler hukukundan kaynaklanmadığı, dolayısıyla mahkemece işin esasına girilerek tarafların gösterdiği delilleri toplanıp değerlendirilerek sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yerinde olmayan gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. …”
V-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Ali Naim İnan; Türk Hukukunda İlan Suretiyle Yapılan Vaadler, Ankara, 1961.