A. Tanımı
Yedinci Bölüm
Eser Sözleşmesi1
A. Tanımı
Madde 470 - Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, işsahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
(A) Tarifi
Madde 355 - İstisna, bir akittir ki onunla bir taraf (müteahhit), diğer tarafın (iş sahibi) vermeği taahhüt eylediği semen mukabilinde bir şey imalini iltizam eder.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 470 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 355 inci maddesini karşılamaktadır.
Tasarının tek fıkradan oluşan 470 inci maddesinde, eser sözleşmesi tanımlanmaktadır.
818 sayılı Borçlar Kanununun 355 inci maddesinin kenar başlığında kullanılan “A. Tarifi” şeklindeki ibare, Tasarıda “A. Tanımı” şeklinde değiştirilmiştir.
Maddede yapılan tanıma göre: “Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, işsahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.” Bu tanımla, 818 sayılı Borçlar Kanununun 355 inci maddesindeki tanımda kullanılan “semen mukabilinde” ve “bir şey imalini” şeklindeki hatalı ibareler düzeltilmiş olmaktadır. Gerçekten, “semen” teriminin, satış bedelini ifade etmek için kullanılması yerinde olmakla birlikte, yükleniciye ödenecek karşılığın, “bedel” terimiyle ifade edilmesi gerekir. “Bir şey imali” şeklindeki ibare yerine, “bir eser meydana getirme” den söz edilmesi yerinde olur. Çünkü, burada “şey” ile “eser” kastedilmekte, ayrıca “imal” sözcüğü yerine, mevcut bir eser üzerinde yapılacak değişikliklerin de eser sözleşmesinin konusunu oluşturabilmesi sebebiyle, “meydana getirme” sözcüklerinin kullanılması daha uygun düşmektedir.
Metninde yapılan düzeltme ve arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
Elfter Titel: Der Werkvertrag
A. Begriff
Art. 363
Durch den Werkvertrag verpflichtet sich der Unternehmer zur Herstellung eines Werkes und der Besteller zur Leistung einer Vergütung.
2-) CO:
Titre onzième: Du contrat d’entreprise
A. Définition
Art. 363
Le contrat d’entreprise est un contrat par lequel une des parties (l’entrepreneur) s’oblige à exécuter un ouvrage, moyennant un prix que l’autre partie (le maître) s’engage à lui payer.
IV-) Yargı Kararları:
1-) YHGK, T: 02.11.2022, E: 2020/3-284, K: 2022/1423:
“… 19. Uyuşmazlığın ortaya çıktığı tarihte yürürlükte bulunan ve somut olayda uygulanması gereken mülga 818 Sayılı Borçlar Kanunu’nun ( BK ) 355. maddesinde ve 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun ( TBK ) 470. maddesinde tanımlanan “Eser sözleşmesi ( İstisna akdi ),” iki tarafa karşılıklı borç yükleyen bir tür iş görme sözleşmesi olup, “eser” ve “bedel” olmak üzere iki temel unsuru bulunmaktadır. Bu sözleşmelerde yüklenici, iş sahibine karşı yüklendiği özen borcu nedeniyle eseri yasa ve sözleşme hükümlerine, fen, teknik ve sanat kurallarına uygun olarak yaparak ve zamanında tamamlayarak iş sahibine teslim etmekle; iş sahibi de bu çalışma karşılığında ivaz ödemekle yükümlüdür.
20. Türk Hukuk Lûgatında da “Eser sözleşmesi” kısaca “Yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir” şeklinde tanımlanmıştır. …
21. Somut olayda taraflar arasında yapılan anlaşma gereğince davacıya estetik müdahalelerde bulunulması kararlaştırılmış olup, davacı fiziki görünümündeki hoşnutsuzluk ve kaygıları nedeniyle … silikon protez taktırmak için davalılar ile estetik amaçla anlaştığından, estetik ameliyat yapılmak suretiyle istenilen ve kararlaştırılan amaca uygun güzel bir görünüm sağlanarak sürecin sağlıklı bir şekilde neticelendirilmesi eser sözleşmesinin konusunu oluşturmaktadır. Burada eser sözleşmesi yapılmasının nedeni, bu sözleşmenin niteliği gereği yüklenici tarafından üstlenilen edim sonucunun da garanti edilmesinden kaynaklanmaktadır. Eser, yüklenicinin sanat ve becerisini gerektiren bir emek sarfı ile gerçekleşen sonuç olup, yüklenici eseri iş sahibinin yararına olacak şekilde ve ona hiçbir zarar vermeden meydana getirmek yükümlülüğü altındadır.
22. Diğer taraftan yüklenicinin borçlarının düzenlendiği mülga BK’nın 356. maddesindeki ( TBK m. 471 ) hüküm uyarınca yüklenici, üstlendiği edimleri iş sahibinin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle ifa etmek zorundadır. Yüklenicinin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alandaki işleri üstlenen basiretli bir yüklenicinin göstermesi gereken mesleki ve teknik kurallara uygun davranışı esas alınacağından, yüklenici olan hekimin de edimini sadakat ve özenle ifa etmek yükümlülüğü bulunmaktadır. Yüklenici, basiretli bir tacir/iş adamı ve işinin ehli teknik adam gibi davranıp, eser sözleşmesi ilişkisine girerek bir işi üstlenirken ekonomik gücünü, ekipmanını ve uzmanlığını en iyi biçimde değerlendirip, yeterli görmemesi durumunda o işi üstlenmekten kaçınmak zorundadır. Aksi hâlde, bunun sonuçlarına katlanır ve meydana gelen zarardan sorumlu tutulur. Başka bir şekilde ifade etmek gerekir ise; eser sözleşmesinin niteliği gereği yüklenici üstlendiği edimin sonucunu garanti etmiş sayılmalıdır. Komplikasyonlarda ise aydınlatma yükümlülüğü ve komplikasyon yönetiminin doğru yapılması yine yüklenicinin sorumluluğundadır. …”
V-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Senai Olgaç; İstisna Akdi, Ankara, 1977.
Kemal Dayınlarlı; İstisna Akdinin Ademi İfası ile İlgili Yargıtay Kararları, Ankara, 1986.
Bilal Kartal; Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi (Arsa Payı Karşılığı Bağımsız Bölüm Yapma Sözleşmesi), Ankara, 1993.
Mustafa Reşit Karahasan; İnşaat İmar İhale Hukuku, C: I - III, İstanbul, 1997.
Turgut Uygur; Açıklamalı - İçtihatlı İnşaat Hukuku, C: I, Sözleşmeden Doğan Borçlar ve Eser Sözleşmesi, Ankara, 1997.
Turgut Uygur; Açıklamalı - İçtihatlı İnşaat Hukuku, C: II, Arsa Payı Karşılığı (Kat Karşılığı) İnşaat Sözleşmesi, Ankara, 1998.
Turgut Öz; İnşaat Sözleşmesi İle İlgili Mevzuat, İstanbul, 2006.
Muaz Ergezen; İstisna Sözleşmesinde Tarafların Sözleşmeyi Sona Erdirme Hakkı, Ankara, 2007.
Mehmet Karaca; Kamu İhalelerinde İnşaat Sözleşmeleri ve Sözleşmenin Müteahhitten Kaynaklanan Sebeplere Sona Ermesi, Ankara, 2009.
İzzet Karataş; Eser (İnşaat Yapım) Sözleşmeleri, 2. Baskı, Ankara, 2009.
Emre Gökyayla; Eser Sözleşmesinde Ek İş ve İş Değişikliği, İstanbul, 2009.
Hasan Erman; Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi, Gözden Geçirilmiş 3. Basım, İstanbul, 2010.
Cengiz Kostakoğlu; İçtihatlı İnşaat Hukuku ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri, İstanbul, 2010.
Gürkan Coşkun; Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinden Hak Kazanan Üçüncü Kişinin Durumu, Ankara, 2010.
Hasan Erman, Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi, İstanbul, 2010.
Emrehan İnal; Sonuca Katılmalı Sözleşme Kavramı ve Gelir Paylaşımlı İnşaat Sözleşmesi, İstanbul, 2011.
Köksal Kocaağa; İnşaat Sözleşmesi, Ankara, 2014.
Umut Yeniocak; Gelir Paylaşımına Dayalı İnşaat Sözleşmesi (Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı), Ankara, 2014.
Emre Gökyayla; Film Yapım Sözleşmesi, İstanbul, 2015.
Gökhan Şahan; Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesi, Ankara, 2016.
İzzet Karadaş; Eser (İnşaat Yapım) Sözleşmeleri, Ankara, 2016.
Sinan Misili; Gemi İnşa Sözleşmesinin Kurulması ve Tarafların Borçları, İstanbul, 2016.
Zekeriya Kurşat; İnşaat Sözleşmesi, İstanbul, 2017.
Adem Yelmen; Asgari Gelir Taahhüdü İhtiva Eden Arsa Payı Karşılığı Gelir Paylaşımlı İnşaat Sözleşmesi, Ankara, 2018.
Yusuf Büyükay; Eser Sözleşmesi, Ankara, 2018.
İbrahim Kaplan; İnşaat Sözleşmeleri Hukuku ve Endüstri Yatırım Sözleşmeleri, Ankara, 2019.
Özge Arpacı; Eser Sözleşmesinde İşsahibinin Edimin İfasına Katılımı, Ankara, 2019.
Zeynep Ayar Birkin; Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde Taraf Değişiklikleri, Ankara, 2019.
Banu Demir; Sürekli Eser Sözleşmeleri, Ankara, 2020.
Kaan Sayın; Hekimin Estetik Amaçlı Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluğu, Ankara, 2020.
N. Tuğçe Bilgetekin; İnşaat Sözleşmelerinde Süre Uzatımı ve FIDIC Sözleşmelerindeki Görünümü, İstanbul, 2020.
Abdurrahim Altun; Türk Borçlar Hukukunda Reklam Yapım Sözleşmesi, Ankara, 2020.
Ece Karaduman; Kentsel Dönüşüm Mevzuatı Çerçevesinde İnşaat Sözleşmesi, Ankara, 2021.
M. Turgut Öz; İnşaat Sözleşmesi ve İlgili Mevzuat, İstanbul, 2021.
Özge Eken; İnşaat Sözleşmelerinde Süre Uzatım Halleri, Ankara, 2021.
Vehbi Umut Erkan (Editör); İnşaat Sözleşmeleri, Ankara, 2021.
Berkiye Gizem Ergin; Yerel İnşaat Sözleşmeleri ve FIDIC Uluslararası İnşaat Sözleşmeleri Kapsamında İnşaat Hukukunda Süre Uzatımı, Ankara, 2021.
İpek Betül Aldemir Toprak; Anahtar Teslim İnşaat Sözleşmesi, Ankara, 2022.
1 818 sayılı Borçlar Kanununda On Birinci Bap / İstisna akdi” şeklindeki üst başlık, Tasarıda “Yedinci Bölüm / Eser Sözleşmesi” şeklinde değiştirilmiştir. 818 sayılı Borçlar Kanununun On Birinci Bâbının üst başlığında kullanılan “İstisna akdi” şeklindeki ibare ile 355 - 371 inci maddelerinde kullanılan “müteahhit” şeklindeki terimler yerine, Tasarıda, öğreti ve uygulamada yaygınlık kazanmış olan “Eser sözleşmesi” ve “yüklenici” şeklindeki terimlerin kullanılması tercih edilmiştir.