A. Tanımı ve hükümleri
İkinci Kısım
Özel Borç İlişkileri1
Birinci Bölüm
Satış Sözleşmesi2
Birinci Ayırım
Genel Hükümler3
A. Tanımı ve hükümleri
Madde 207 - Satış sözleşmesi, satıcının, satılanın zilyetlik ve mülkiyetini alıcıya devretme, alıcının ise buna karşılık bir bedel ödeme borcunu üstlendiği sözleşmedir.
Sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça veya aksine bir âdet bulunmadıkça, satıcı ve alıcı borçlarını aynı anda ifa etmekle yükümlüdürler.
Durum ve koşullara göre belirlenmesi mümkün olan bedel, kararlaştırılmış bedel hükmündedir.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
(A) İki Tarafın Hak ve Vazifeleri
Madde 182 - Satım bir akittir ki onunla satıcı, satılan malı alıcının iltizam ettiği semen mukabilinde alıcıya teslim ve mülkiyeti ona nakleylemek borcunu tahammül eder.
Hilâfına âdet veya mukavele mevcut değil ise satıcı ile alıcı borçları aynı zamanda ifa etmekle mükelleftirler.
Hale göre tâyini mümkün olan semen, tesmiye edilmiş hükmündedir.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 206 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 182 nci maddesini karşılamaktadır.
Tasarının üç fıkradan oluşan 206 ncı maddesinde, satış sözleşmesi tanımlanmakta ve hükümleri düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 182 nci maddesinin kenar başlığında kullanılan “A. İki tarafın hak ve vazifeleri” şeklindeki ibare, Tasarıda “A. Tanımı ve hükümleri” şeklinde kaleme alınmıştır.
818 sayılı Borçlar Kanununun 182 nci maddesinin birinci fıkrasında kullanılan “alıcıya teslim ve mülkiyetini ona nakleylemek borcunu” şeklindeki ibare, Tasarıda “satılanın zilyetlik ve mülkiyetinin alıcıya devretme borcunu” şeklinde değiştirilmiştir. Taşınır bir malın mülkiyetinin devrinin, sadece satılanın fiilen teslimi yoluyla değil, zilyetliğin teslime bağlı olmaksızın kazanıldığı diğer yollarla da (kısa elden teslim veya hükmen teslim gibi) gerçekleşebileceği göz önünde tutularak, maddede “teslim” yerine, daha kapsamlı olan “zilyetliğin devri” terimi kullanılmıştır. Aynı maddenin birinci ve ikinci fıkraları ile diğer maddelerde kullanılan “semen” şeklindeki ibare, Tasarıda “bedel” şeklinde değiştirilmiştir.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
Zweite Abteilung: Die einzelnen Vertragsverhältnisse
Sechster Titel: Kauf und Tausch
Erster Abschnitt: Allgemeine Bestimmungen
A. Rechte und Pflichten im Allgemeinen
Art. 184
1 Durch den Kaufvertrag verpflichten sich der Verkäufer, dem Käufer den Kaufgegenstand zu übergeben und ihm das Eigentum daran zu verschaffen, und der Käufer, dem Verkäufer den Kaufpreis zu bezahlen.
2 Sofern nicht Vereinbarung oder Übung entgegenstehen, sind Verkäufer und Käufer verpflichtet, ihre Leistungen gleichzeitig – Zug um Zug – zu erfüllen.
3 Der Preis ist genügend bestimmt, wenn er nach den Umständen bestimmbar ist.
2-) CO:
Deuxième partie: Des diverses espèces de contrats
Titre sixième: De la vente et de l’échange
Chapitre premier: Dispositions générales
A. Droits et obligations des parties; en général
Art. 184
1 La vente est un contrat par lequel le vendeur s’oblige à livrer la chose vendue à l’acheteur et à lui en transférer la propriété, moyennant un prix que l’acheteur s’engage à lui payer.
2 Sauf usage ou convention contraire, le vendeur et l’acheteur sont tenus de s’acquitter simultanément de leurs obligations.
3 Le prix de vente est suffisamment déterminé lorsqu’il peut l’être d’après les circonstances.
IV-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Turgut Kalpsüz; Ticari Satışta İfa Mahalli, Ankara, 1960.
Erden Kuntalp; Ard Arda Teslimli Satım Akdi, Ankara, 1968.
Senai Olgaç; Satış - Trampa - Bağışlama, Ankara, 1977.
İsmail Doğanay; Ticari Alım - Satım Akdi ve Nevileri, Ankara, 1993.
H. Ercüment Erdem; Sif Satışlar - Cif Sales, İstanbul, 1998.
Ercan Akyiğit; Satış, Mal Değişimi ve Bağışlama Sözleşmeleri, Ankara, 2011.
İpek Sağlam; Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması Uyarınca Sözleşmenin Kurulması (CISG m. 14-24), İstanbul, 2013.
Selin Sert; Viyana Satım Sözleşmesinde (CISG) İfa Engelleri ve Sonuçları, İstanbul, 2013.
Tuğçe Oral; Viyana Satım Antlaşması’nda Sözleşmenin Kurulması, Ankara, 2014.
Zeynep Derya Tarman; Viyana Satım Antlaşmasını Uygulamak veya Uygulamamak (CISG’ın Uygulama Alanı), İstanbul, 2015.
Zhassulan Akhmetov; Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması’na Göre Sözleşmenin Kurulması, İstanbul, 2015.
Erhan Temel (Editör); Viyana Satım Sözleşmesi Hukuku ve Tüketici Hukuku, UN Kaufrecht und Verbraucherrecht Ankara, 2015.
Sinan Okur (Editör); Milletlerarası Mal Satım Hukuku (CISG), Ankara, 2016.
Turgut Öz; Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) ile Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümlerinin Kısa Karşılaştırması, İstanbul, 2016.
Mustafa Alper Ener; Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması’na (CISG’e) Göre Sözleşmenin Kurulması, Ankara, 2018.
Şebnem Akipek Öcal; Viyana Satım Antlaşması (CISG), Ankara, 2019.
Zafer Zeytin; Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri Hukuku CISG, Ankara, 2019.
Süleyman Yılmaz; Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Anlaşması’na (CISG) İlişkin Bazı Meseleler, Ankara, 2020.
Burak Adıgüzel; Tacirler Arası Ticari Satış, Ankara, 2020.
Hakkı Mert Doğu; Ardı Ardına Teslimli Satış Sözleşmesi, İstanbul, 2021.
1 818 sayılı Borçlar Kanununda “İkinci Kısım / Akdin muhtelif nevileri” şeklindeki üst başlık, Tasarıda “İkinci Kısım / Özel Borç İlişkileri” şeklinde değiştirilmiştir.
2 818 sayılı Borçlar Kanununda “Altıncı Bap / Satım ve Trampa” şeklindeki üst başlık, Tasarıda “Birinci Bölüm / Satış Sözleşmesi” şeklinde değiştirilmiştir.
3 818 sayılı Borçlar Kanununun 182 nci maddesiyle başlayan “Birinci Fasıl / Umumî Hükümler” şeklindeki alt başlık, Tasarıda “Birinci Ayırım / Genel Hükümler” şeklinde değiştirilmiştir.
Tasarının İkinci Kısmında sözleşme niteliği taşımamakla birlikte, meselâ vekâletsiz işgörme ve havalenin de düzenlendiği göz önünde tutularak, bu Kısmın başlığında “Özel Borç İlişkileri” ibaresi kullanılmıştır.
“Satım” sözcüğünün, sözleşmenin her iki tarafını değil de, sadece satıcı tarafını ifade ettiği sanılarak, günlük dilde, hattâ 818 sayılı Borçlar Kanununun bazı hükümlerinde “alım satım”dan söz edildiği ve uygulamada da genellikle “satım” yerine “satış” sözcüğünün kullanıldığı göz önünde tutularak, Tasarıda “satış sözleşmesi” teriminin kullanılması tercih edilmiştir. Yine, ayrı bir sözleşme olan trampa, mal değişim sözleşmesi adı ile ayrı bir bölümde düzenlenmiştir. Bu nedenle, Tasarının İkinci Kısmının Birinci Bölüm başlığında 818 sayılı Borçlar Kanunundan farklı olarak, sadece “Satış Sözleşmesi” ibaresi kullanılmıştır.