2. Ölüm, ehliyetin kaybedilmesi ve iflas
2. Ölüm, ehliyetin kaybedilmesi ve iflas
Madde 513 - Sözleşmeden veya işin niteliğinden aksi anlaşılmadıkça sözleşme, vekilin veya vekâlet verenin ölümü, ehliyetini kaybetmesi ya da iflası ile kendiliğinden sona ermiş olur. Bu hüküm, taraflardan birinin tüzel kişi olması durumunda, bu tüzel kişiliğin sona ermesinde de uygulanır.
Vekâletin sona ermesi vekâlet verenin menfaatlerini tehlikeye düşürüyorsa, vekâlet veren veya mirasçısı ya da temsilcisi, işleri kendi başına görebilecek duruma gelinceye kadar, vekil veya mirasçısı ya da temsilcisi, vekâleti ifaya devam etmekle yükümlüdür.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
2 - Ölüm, ehliyetsizlik, iflâs
Madde 397 - Hilâfı mukaveleden veya işin mahiyetinden anlaşılmadıkça vekâlet, gerek vekilin gerek müvekkilin ölümüyle ve ehliyetinin zevali veya iflâsı ile nihayet bulur.
Şu kadar ki vekâletin nihayet bulması müvekkilin menfaatlerini tehlikeye koyuyorsa müvekkil veya mirasçısı veya mümessili bizzat işlerini görebilecek hale gelinceye kadar vekil veya mirasçısı veya mümessili vekâleti ifaya devam ile mükelleftirler.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 513 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 397 nci maddesini karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 513 üncü maddesinde, ölüm, ehliyetin kaybedilmesi ve iflâs nedenleriyle sözleşmenin sona ermesi düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 397 nci maddesinin kenar başlığında kullanılan “2. Ölüm, ehliyetsizlik, iflâs” şeklindeki ibare, Tasarıda “2. Ölüm, ehliyetin kaybedilmesi ve iflâs” şeklinde değiştirilmiştir.
Metninde yapılan arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
2. Tod, Handlungsunfähigkeit, Konkurs
Art. 405
1 Der Auftrag erlischt, sofern nicht das Gegenteil vereinbart ist oder aus der Natur des Geschäftes gefolgert werden muss, durch den Tod, durch eintretende Handlungsunfähigkeit und durch den Konkurs des Auftraggebers oder des Beauftragten.
2 Falls jedoch das Erlöschen des Auftrages die Interessen des Auftraggebers gefährdet, so ist der Beauftragte, sein Erbe oder sein Vertreter verpflichtet, für die Fortführung des Geschäftes zu sorgen, bis der Auftraggeber, sein Erbe oder sein Vertreter in der Lage ist, es selbst zu tun.
2-) CO:
2. Mort, incapacité, faillite
Art. 405
1 Le mandat finit par la mort, l’incapacité ou la faillite soit du mandant, soit du mandataire, à moins que le contraire n’ait été convenu ou ne résulte de la nature de l’affaire.
2 Toutefois, si l’extinction du mandat met en péril les intérêts du mandant, le mandataire, ses héritiers ou son représentant sont tenus de continuer la gestion jusqu’à ce que le mandant, ses héritiers ou son représentant soient en mesure d’y pourvoir eux-mêmes.
IV-) YİBK, T: 07.12.19401, E: 20, K: 87 sayılı kararından:
Borçlar Kanununun 397 nci maddesinde gerek vekilin gerek müvekkilin ölümile ve ehliyetinin zevali veya iflâsile vekâletin nihayet bulması hakkındaki hüküm, hilâfının mukaveleden veya işin mahiyetinden anlaşılmaması kaydile takyid edilmiş olmasına göre tevhidi içtihadı mucib olan hadiselerde olduğu gibi müvekkilin ölümünden sonra dahi mutasarrıf olduğu gayri menkul malını tapu dairesinde şahsı ahara bey’ ve ferağa dair vukubulan vekâletin devam edeceği iki taraf arasında muteber surette mukavele edilmiş ise müvekkil öldükden sonra da vekilin salâhiyetleri devam edeceğine, fakat azil hakkı ölünün kanunî haleflerine intikal etmiş olacağından mirası reddetmemiş olan mirasçılar tarafından azil olunabileceğine birinci içtimada sülüsan ekseriyet hasıl olamadığından ikinci içtimada mutlak ekseriyetle karar verildi. (RG. 21.02.1941; S: 4740).
1 Kararın verildiği tarih Resmi Gazete’deki metninden açıkça anlaşılamamaktadır. Bununla birlikte Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları, Hukuk, C: 1, 1926-1941, 2. Basım, Ankara, 1984, s: 542’de karar tarihi 07.12.1940 olarak verilmiştir.